Embarcacións e recursos

Sector pesqueiro

Frota Costeira

As embarcacións correspondentes á frota de baixura teñen unha importancia social fundamental en Galicia. Trátase dunha frota moi numerosa, formada por pequenas embarcacións, de tonelaxe moi variable e de características moi heteroxéneas, segundo as artes de pesca que faenen. Dentro desta clasificación podemos atopar:

Frota de artes menores ou artesanais:

Que inclúe a pesca marisqueira a flote. É o máis importante en número de embarcacións. Está formado principalmente por empresas familiares, onde a man de obra está formada polo propietario da embarcación, axudado moitas veces por membros do núcleo familiar. O número de tripulantes oscila entre unha e catro persoas. Esta frota está formada por preto de 4.000 unidades que faenan en augas interiores, especialmente nas rías, ámbitos de competencia exclusiva da Xunta de Galicia. O produto vendido é, polo tanto, moi fresco e normalmente de alto valor unitario, e os procesos de elaboración, na medida en que a captura se traslada case directamente do barco ao mercado onde se poxa, son moi sinxelos. Os seus pescadores capturan especies como o polbo, o puchero, o congro, o choco, o cangrexo e a ameixa babosa.

Frota costeira:

Está formado por embarcacións de entre 10 e 150 TRB (toneladas de rexistro brutas; medida que indica o volume dunha embarcación). Operan preto da costa galega e en determinadas campañas na costa portuguesa e cantábrica. O feito de que a pesca de baixura sexa “diaria” fai posible que os produtos que se ofrecen sexan moi frescos, o que non implica prezos unitarios elevados, xa que a variedade de especies capturadas é grande, cos prezos sucede o mesmo. O cerqueiro é a segunda flota de baixura, con 148 buques. A súa estancia no mar non supera as 24 horas e adoitan pescar lirio, xurelo, xurelo, anchoa e sardiña. Cambados, Redondela, Portosín e Malpica son os principais portos base deste segmento da flota.

Frota de arrastre costeiro:

Atópase a medio camiño entre a frota de profundidade e a de baixura. Dedícase á captura de pescada, rape, rape, xurelo e lagostino nas augas do caladoiro do Cantábrico, dende Portugal ata Francia. Está formado por unhas 70 embarcacións que teñen base fundamentalmente nos portos de Burela, Celeiro, A Coruña, Ribera, Muros, Marín e Vigo.

Outros tipos de barcos:

Outro tipo de embarcacións completan a frota costeira, menos numerosas pero igualmente importantes para algúns portos. Así, pescan 28 palangreros de fondo, 4 con trotón e 28 pesqueiros con volante. A frota de palangre de maior superficie alterna entre caladoiros nacionais e internacionais e actualmente está formada por 52 buques.

Marisqueo

O nome xenérico “marisqueo” engloba a actividade consistente na cría, captura e recollida de moluscos, crustáceos, tunicados, equinodermos e outros invertebrados mariños. Non obstante, o marisqueo considérase xeralmente como a actividade centrada nos moluscos bivalvos, quedando o resto de grupos dentro da denominación de recursos específicos.

As actividades realízanse a pé ou desde embarcación na zona marítima ou marítimo-terrestre utilizando exclusivamente artes selectivas para cada especie.

Esta actividade ten unha gran importancia social en Galicia, xa que dela dependen os ingresos dunhas 3.800 persoas. Na recolección de marisco a pé, a maioría dos recolectores son mulleres, mentres que o marisqueo a boia (dende barco) é fundamentalmente masculino. As especies fundamentais son a ameixa babosa, a ameixa fina, a ameixa babosa e o berberecho. En 2014, o valor económico dos bivalvos descargados nas lonxas galegas alcanzou os 53 millóns de euros, o que corresponde a case 6.000 toneladas de produto poxado.

A explotación de recursos específicos é unha actividade marisqueira que foi evolucionando ata converterse nun sector consolidado de gran importancia social e económica. Isto reflíctese no número de especies explotadas, na súa produción que se incrementou co paso do tempo, no elevado número de profesionais cualificados e confrarías implicadas, así como no incremento dos plans de explotación aprobados pola Consellería do Mar.

No caso do percebe, hai que ter en conta que se trata dun recurso de difícil acceso, que se explota en rochas situadas na zona marítimo-terrestre, ás que se pode acceder a pé ou a flote, segundo a modalidade. , aínda que en En moitos casos só é posible acceder a flote. A situación complícase en caso de mal tempo, pola dificultade de uso da embarcación, polo que o acceso dos tripulantes ás zonas de traballo pode ser por terra, quedando a embarcación no porto.

Para o resto de recursos específicos, a recollida a pé realízase coa autorización obtida para o percebe, mentres que a embarcación se utiliza como transporte de colectores submarinos, xa que se realiza a recollida de ourizos, algas, navallas, etc. por mergullo, xeralmente con subministración de aire desde a superficie.

Cultivo de mexillón en bateas (mitocultura)

O cultivo de mexillón é a parte da acuicultura dedicada ao cultivo do mexillón, que se realiza nas rías galegas en estruturas de madeira denominadas bateas. Hai que destacar que Galicia é un dos principais produtores de mexillón do mundo, só superado por China, contando en 1999 cunha rede empresarial formada por máis de 2.000 empresas de distinto tamaño. O 88% son empresas familiares, cun ou, como máximo, 2 puntos, e onde o traballo é realizado fundamentalmente polo titular da explotación con axuda familiar a tempo parcial. O 10% está formado por medianas empresas de entre 4 e 5 bateas, que en moitos casos empregan man de obra asalariada e están en forma de SL e SA. O 2% restante está formado por un reducido número de empresas, que teñen unha gran capacidade de produción (algunhas chegan ás 80 concas), cun maior grao de organización e, necesariamente, de traballo asalariado.