Equipos de protección individual

Saúde Laboral

1. Que é o EPI?

Calquera equipamento destinado a ser transportado ou suxeito polo traballador/traballadora para protexelo dun ou varios riscos que poidan ameazar a súa seguridade ou saúde no traballo.

Ao analizar todos os termos desta definición, podemos entender mellor o que queremos dicir:

– “…equipos destinados a ser transportados ou suxeitos…”
A maioría dos EPI son usados polo usuario/usuaria (calzado, roupa, casco, lentes, etc.), pero hai certos tipos que se adhiren, como as pantallas de soldador de man. Cómpre subliñar que a protección que proporcionan os equipos depende dunha acción, levar ou suxeitar, a realizar pola persoa exposta ao risco. Segundo este criterio, non se pode considerar EPI, por exemplo, un banco illante.

– “… para o traballador/traballadora…”
Referímonos unicamente aos EPI empregados polo traballador/traballadora no centro de traballo (ao que é de aplicación o Real Decreto 773/97). En principio, debe ser de uso persoal aínda que poidan darse situacións nas que, adoptando as medidas hixiénicas correspondentes, poidan ser utilizados por máis dunha persoa.

– “…para protexelo dun ou máis riscos que poidan ameazar a súa seguridade ou saúde…”.
O EPI utilízase para protexer ao traballador/traballadora. En xeral, este equipo constitúe unha barreira ou escudo entre unha ou varias partes do corpo e o perigo, de xeito que protexa ao traballador fronte a un posible risco ou preveña ou reduza os danos derivados dun accidente. Un casco evita que un obxecto golpee directamente a cabeza, as luvas de protección química proporcionan unha barreira entre a pel e a substancia química, as lentes de seguridade evitan danos oculares, etc. Existen situacións nas que os EPI están deseñados para protexer contra varios riscos que se poidan producir de forma simultánea, por exemplo, as botas de seguridade con sola antideslizante impiden que o traballador se deslice e protexen contra posibles caídas de obxectos nos pés.

Non son EPI as roupas habituais de traballo e os uniformes que non protexan contra ningún risco e que só se utilicen para preservar a roupa persoal ou con fins de uniformidade como elemento diferenciador dun grupo. Por exemplo: os uniformes dos peixeiros. Non obstante, cando o uniforme dun determinado colectivo incorpore algún tipo de protección específica fronte a un risco que poida ameazar a súa seguridade e saúde, os devanditos uniformes terán a consideración de EPI. Por exemplo: chaleco ou chaqueta reflectantes para evitar golpes ao persoal da lonxa.

2. Cando se deben usar?

Os equipos de protección individual (EPI) deberán utilizarse cando existan riscos para a seguridade ou a saúde dos traballadores que non poidan evitarse ou limitarse suficientemente por medios técnicos de protección colectiva ou por medidas de organización do traballo.

Con carácter xeral, a decisión de utilizar os EPI baséase nunha avaliación de riscos, é dicir, en primeiro lugar establécense os riscos aos que están sometidos os traballadores/traballadoras (ver apartado 3.3.) e en función desta determinarase o conxunto de medidas e actividades preventivas medidas que se deben levar a cabo para eliminar ou reducir e controlar os ditos riscos. En xeral, deberían priorizarse as proteccións colectivas, pero como na maioría dos casos serían medidas moi complexas ou ás veces insuficientes, os EPI empregaranse como barreira protectora entre a persoa e o risco. Tamén son a opción máis recomendada para exposicións curtas a un risco, como o uso de protección auditiva cando se operan clasificadoras de marisco ou o uso de chaqueta ao entrar nunha cámara frigorífica.

3. Que condicións hai que cumprir?

O EPI debe:

1.- Proporcionar unha protección eficaz contra os riscos que motivan a súa utilización, sen que supoña nin supoña riscos adicionais nin inconvenientes innecesarios.
Para iso deben:

– Responder ás condicións existentes no lugar de traballo.
O EPI debe adaptarse ás condicións do lugar de traballo en que se pode producir a exposición, como temperatura (quente ou fría), humidade ambiental, concentración de osíxeno, atmosferas explosivas, etc.
Ademais, cando nos referimos ao lugar de traballo, tamén debemos incluír as condicións relacionadas co desenvolvemento da tarefa específica para que o esforzo físico que debe realizar o traballador, o período de tempo durante o que se debe levar o EPI, terá que ser consideradas, necesidades de visibilidade e comunicación, etc. Deste xeito, evítanse novos riscos debido ao uso de EPI, como, por exemplo, o golpe de calor provocado pola utilización de equipos que impidan a transpiración nun ambiente quente e húmido.
Por iso, ademais de incidir nos beneficios dos EPI, é necesario definir as condicións nas que se utilizarán para evitar un risco polo seu uso.

– Ter en conta as condicións anatómicas e fisiolóxicas e o estado de saúde do traballador/traballadora.
Pola súa propia definición, os EPI son de uso individual e, polo tanto, deben adaptarse á persoa que o utiliza. Polo tanto, para a súa selección deben terse en conta aspectos ergonómicos, características morfolóxicas e condición física, ademais da saúde do traballador/traballadora que o debe levar. Para a súa selección debes ter en conta:

- - - - Tamaño e deseño
      - Traballadores/traballadoras especialmente sensibles
      - Traballadoras embarazadas
      - Persoas con discapacidade física

– Adaptarse ao usuario/usuaria, despois dos axustes necesarios.
O EPI debe adaptarse correctamente ao usuario/usuaria xa que un mal axuste pode implicar unha diminución da protección que ofrece o equipo e mesmo a ausencia de protección a pesar de estar desgastado. Por exemplo: no caso da protección respiratoria, a eficacia do equipamento baséase nun correcto axuste á cara do portador para que a protección poida quedar anulada se concorren circunstancias que interfiran na súa estanquidade, como a existencia de barba, estrutura facial particular, etc.

2.- Ser compatible (se tes que usar varios ao mesmo tempo)

Cando se trate de protexer ao usuario/usuaria contra varios riscos ou partes diferentes do corpo e se requira o uso simultáneo de varios EPI, deberase prestar especial atención á súa adecuada compatibilidade para que, cando se utilicen conxuntamente e estean correctamente axustados, o seu grao de protección é a prevista cando foron deseñadas e non xeran riscos engadidos. É moi importante seguir as instrucións do fabricante sobre a compatibilidade entre equipos cando existan. Por exemplo: certos tipos de máscaras e lentes de protección non se poden levar ao mesmo tempo porque o seu uso simultáneo impide a colocación correcta de polo menos unha delas.
En xeral, debe prestarse atención á necesidade de considerar coidadosamente a compatibilidade dos EPI de protección da cabeza, dos ollos, da cara e das vías respiratorias cando se deben empregar simultáneamente.

3.- Cumprir as disposicións en materia de deseño e fabricación en materia de seguridade e saúde que lle afecten (marcado CE).

Saúde Laboral